Thứ Hai, 2 tháng 11, 2015

Tập thể dục có lợi cho não khi về già

Nghiên cứu mới thực nghiệm trên chuột đã giúp các nhà khoa học rút ra được kết luận này.
Các nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Jackson (Bar Harbor, Mỹ) đã phân tích những thay đổi cấu trúc của não chuột bằng cách so sánh biểu hiện gen và quan sát chúng dưới kính hiển vi huỳnh quang có độ phân giải cao. Họ nhận thấy những thay đổi liên quan đến tuổi trong các biểu hiện của các gen có liên quan đến chức năng mạch máu và tình trạng viêm trong vỏ não.
Để tìm hiểu tác động của các bài tập thể dục tác động đến não như thế nào, họ đã cho những con chuột chạy bánh xe lúc chúng 12 tháng tuổi (tương đương tuổi trung niên ở người) và đánh giá lại khi chúng 18 tháng tuổi (tương đương người già 60 tuổi). Kết quả cho thấy các chỉ số rối loạn chức năng mạch máu và hiện tượng viêm ở não đều giảm sau khoảng thời gian dài tập luyện.


Thuốc chống động kinh dùng không đúng gây tử vong?

Hiện nay có lời đồn đại về thuốc chống động kinh như: “Thuốc loại này là vô cùng độc hại và tác dụng phụ là vô cùng trầm trọng”, thậm chí: “Thuốc chống động kinh dùng thế nào đó có thể gây tử vong!”. điều này làm cho người bệnh động kinh hay người thân của họ không an tâm cho dùng thuốc chữa bệnh. Thực hư như thế nào?

Động kinh là sự rối loạn chức năng thần kinh trung ương theo từng cơn do có sự phóng điện đột ngột, quá mức của các tế bào thần kinh. Trong dân gian còn gọi động kinh là kinh phong, phong xù, kinh giật. Nếu được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh nhân động kinh có thể bình phục gần như hoàn toàn, hòa nhập tốt với xã hội và có cuộc sống ổn định.

Thuốc chống động kinh còn gọi là thuốc chống co giật được dùng hiện nay rất đa dạng. Việc lựa chọn thuốc điều trị sao cho phù hợp với tình trạng bệnh, khả năng kinh tế của bệnh nhân.

Mục tiêu của điều trị động kinh bằng thuốc là kiểm soát tối đa các cơn, với việc giảm thiểu các tác dụng phụ có hại của thuốc và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Các thuốc chống động kinh không điều trị khỏi hẳn bệnh động kinh, nhưng nếu dùng thuốc trong thời gian dài, khi ngừng thuốc có một số trường hợp cơn động kinh không tái phát. 

Nhưng để kiểm soát tốt thường là phải dùng thuốc lâu dài, thậm chí là suốt đời. Còn nếu để tình trạng cơn co giật kéo dài mà không được điều trị thì bệnh nhân có các nguy cơ: chậm phát triển thể chất, sa sút tâm thần, bệnh nhân bị cô lập với cuộc sống xã hội, chấn thương do co giật và có thể tử vong.

Tùy vào thời điểm ra đời có thể chia thuốc chống động kinh ra 2 nhóm

- Thuốc thế hệ cũ, ra đời các nay đã lâu đời (như phenobarbital lần đầu tiên được sử dụng vào năm 1912), gồm có: phenobarbital, carbamazepin, phenytoin, acid valproic hay valproat…

- Thuốc thế hệ mới, ra đời trong thời gian gần đây (như: pregabalin được sử dụng vào năm 2004), gồm có: gabapentin, lamotrigin, oxcarbazepin, topiramat, levetiracetam, pregabalin…

Thuốc chống động kinh mới hơn có xu hướng ít tác dụng phụ hơn nhưng hiệu quả điều trị chưa chắc hơn các thuốc cổ điển. Bởi vì, sự lựa chọn thuốc chống động kinh phụ thuộc vào đặc điểm của từng bệnh nhân, có bệnh nhân lại thích hợp với thuốc cổ điển hơn. Cả hai loại thuốc mới và cũ thường hiệu quả như nhau trong bắt đầu điều trị động kinh.

Người nhà nên giúp người bệnh tuân thủ việc uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ

 Trên các phương tiện thông tin đại chúng có khi nhận định chưa đúng khi nói về thuốc chống động kinh như: “thuốc loại này là vô cùng độc hại và tác dụng phụ là vô cùng trầm trọng”. Ngoại trừ người ta dùng Gardenal (tên biệt dược trước đây của phenobarbital) dùng liều rất cao để tự tử, cho tới nay chưa có báo cáo chính thức nào cho thấy dùng thuốc chống động kinh ở liều điều trị lại làm cho bệnh nhân tử vong. 

Gardenal cũng là thuốc gây tác dụng phụ có hại vào loại bậc nhất của nhóm thuốc chống động kinh (như gây dị ứng nặng là hội chứng Lyell có thể đưa đến tử vong) và nay gần như không còn được dùng trị động kinh nữa. Các thuốc chống động kinh khác đang được sử dụng hiện nay đều không thỏa mãn tiêu chí đồn đại: “thuốc loại này là vô cùng độc hại và tác dụng phụ là vô cùng trầm trọng”, cho nên người bệnh có thể an tâm dùng thuốc chữa bệnh.

Còn thắc mắc: “thuốc chống động kinh dùng không đúng gây tử vong” thì thế nào? Dùng không đúng thuốc chống động kinh có 2 trường hợp. Nếu dùng liều thuốc thấp không đủ thì nồng độ thuốc có trong cơ thể người bệnh dưới ngưỡng tác dụng điều trị của thuốc sẽ làm cho người bệnh phát bệnh lên cơn động kinh. Còn nếu dùng liều thuốc quá cao sẽ đưa đến ngộ độc thuốc đưa đến bị các rối loạn, như quá liều valproat có thể gây ngủ gà, blốc tim và hôn mê sâu; nếu được cấp cứu kịp sẽ chữa khỏi. 

Chỉ trừ trường hợp dùng thuốc trị động kinh có khoảng cách an toàn hẹp (khoảng cách giữa liều điều trị và liều chết quá nhỏ) như Gardenal thì dùng liều quá cao sẽ bị tử vong ngay (chính vì thế mà trước đây người ta hay dùng Gardenal để tự tử).

Bác sĩ chỉ định dùng thuốc chống động kinh cho người bệnh luôn lưu ý

- Khởi động việc điều trị chỉ bằng một thuốc. Bởi vì sử dụng phối hợp hai thuốc ngay từ đầu, nếu không có hiệu quả thì khó lòng có thể đánh giá được thuốc nào là thuốc không tác dụng.

- Khởi đầu bằng liều thấp nhất mà thuốc có tác dụng, tức liều có tác dụng ngăn chặn cơn động kinh xảy ra. Tránh dùng liều cao ngay từ đầu vì sẽ gây ra tác dụng phụ có hại.

- Uống đủ liều và liên tục trong thời gian mà bác sĩ chỉ định. Không được dừng bỏ thuốc, thậm chí chỉ một lần bỏ uống thuốc trong ngày. Chỉ cần bỏ một lần không uống vì bất kỳ lý do gì đều có thể làm giảm nồng độ dưới ngưỡng tác dụng điều trị của thuốc. Và bệnh động kinh có nguy cơ bị tái phát với mức độ nặng hơn, cơn mau hơn nếu bỏ thuốc như vậy.

- Sau 2 năm điều trị mà không thấy có một cơn động kinh nào tái diễn, bác sĩ tiến hành cho việc ngừng thuốc. Trước khi ngừng, phải giảm liều thuốc dần dần mà không dừng thuốc đột ngột. Nếu ngừng thuốc đột ngột sẽ gây động kinh tái diễn, động kinh xuất hiện mau hơn và cả động kinh kháng trị. 

Trước khi ngừng hẳn thuốc phải có thời gian giảm liều từ từ, kéo dài trong khoảng 3 - 6 tháng. Trong thời gian giảm liều mà có cơn động kinh xuất hiện thì lại phải tiếp tục điều trị động kinh trong tối thiểu 2 năm tiếp theo tính từ thời điểm dùng lại thuốc này. Như vậy, có khi người bệnh phải dùng thuốc kéo dài mãi.



5 hướng đi mới trị bệnh thần kinh bằng kích thích điện não

1. Làm chậm bệnh Alzheimer
Alzheimer là một trong những căn bệnh thách thức nhất đối với y học hiện đại, cả về nguyên nhân lần giải pháp đích thực. Mới đây, Đại học Johns Hopkins Mỹ đã bắt tay vào thực hiện một thử nghiệm lâm sàng, kích thích não sâu để làm chậm quá trình suy giảm trí nhớ và nhận thức ở con người. Trong nghiên cứu, các nhà khoa học đã đưa vật cấy ghép vào mô não 40 bệnh nhân Alzheimer thể nhẹ và quan sát tiến triển của người bệnh trong thời gian 18 tháng. Chính xác hơn, các thiết bị này được ghép vào vị trí có tên là fornix, đây là một bó sợi thần kinh kết nối giữa bên trái và bên phải của vùng đồi hải mã (hippocampus), nơi xử lý trí nhớ con người. Mục đích của dự án là làm chậm tốc độ thiệt hại cho fornix, thậm chí còn tạo ra các tế bào não mới trong vùng đồi hải mã. Nghiên cứu trên kéo dài khoảng 4 năm, các giai đoạn đầu hiện đang được tiến hành, khả thi, an toàn, và phát huy tác dụng, đặc biệt không có các tác dụng phụ nghiêm trọng.
2. Trị chứng say sóng, nôn tàu xe
Cao đẳng Y khoa Hoàng gia London Anh (ICL) hiện đang nghiên cứu dùng kích thích não điện để trị chứng say nôn tàu xe. Tuy nguyên nhân hiện tượng say sóng, say tàu xe gây nôn khoa học chưa hiểu ngọn ngành nhưng giới chuyên môn chắc chắn có sự tham dự không nhỏ của não trong việc xử lý tín hiệu nghe nhìn từ tai và mắt của con người. Những nghiên cứu trước đây phát hiện thấy hệ thống tiền đình, một phần của tai trong làm nhiệm vụ cảm nhận thông tin, nếu làm tốt sẽ hạn chế nguy cơ gây nôn. Vì vậy, các nhà khoa học đã sử dụng một dòng điện để ngắt các tín hiệu từ hệ thống tiền đình đi não. 10 đàn ông và 10 phụ nữ tình nguyện được mời tham gia nghiên cứu, đội một chiếc mũ có gắn các điện cực và 10 phút sau nhận được một dòng điện nhẹ để ức chế hoạt động của tế bào não theo từng mức khác nhau. Sau đó thực hiện một chuyến đi trên một chiếc ghế xoay và nghiêng ở tốc độ khác nhau để làm cho họ cảm thấy bị nôn. Kết quả, những người được sự kích thích điện làm giảm hoạt động tế bào não, thì ít buồn nôn và hồi phục nhanh hơn so với những người não được kích thích để tăng hoạt động tế bào não. Nghiên cứu trên hiện đang được triển khai để biến thành liệu pháp cụ thể thông qua một thiết bị kích thích chống nôn di động, dự kiến sẽ được thương phẩm trong nay mai.
3. Dùng cho cai nghiên thuốc lá
Trung tâm nghiên cứu Ung thư Abramson (ACC) thuộc ĐH Pennsylvania Mỹ hiện đang bắt tay thực hiện một nghiên cứu dùng kích thích điện não để giúp cai nghiện thuốc lá hoặc nghiện thực phẩm không lành mạnh. Caryn Lerman, Phó giám đốc kỹ thuật của ACC, người phụ trách nghiên cứu cho hay, việc sử dụng những cú sốc điện nhẹ lên phần vỏ não trước trán, vùng “tự trị” có thể giúp người nghiện kháng lại những cơn thèm thuốc hoặc tạo ra những hành vi không lành mạnh. Nếu nhắm chính xác mục tiêu, kích thích điện não sẽ phát huy tác dụng cao nhất, có thể tăng cường lộ trình chống lại cơn thèm, bằng cách giúp vùng này hoạt hóa, sáng lên lấn át cơn thèm. Kết quả sơ bộ ở 25 người nghiện thuốc lá tình nguyện tham gia cho thấy, sau 20 phút được kích thích điện thời gian không thấy thèm thuốc dài hơn so với những người nhận được điều trị giả dược, và sau đó cũng hút thuốc ít đi.
5 hướng đi mới trị bệnh thần kinh bằng kích thích điện não
4. Phục hồi đột quỵ
Bệnh viện Cleveland Clinic Mỹ (CC) hiện đang đệ đơn lên Cục Quản lý Thực - Dược phẩm (FDA) cho phép thử nghiệm kích thích não sâu ở nhóm bệnh nhân đột quỵ nhằm giúp họ nhanh phục hồi. Trước khi xin phê duyệt, CC đã tiến hành nhiều thử nghiệm trên chuột và phát hiện thấy kích thích não sâu thúc đẩy sự tăng trưởng tế bào thần kinh mới trong não của loài gậm nhấm. Lâu nay, không ai nghĩ, kích thích não triệt để lại hữu ích cho nhóm người đột quỵ bởi việc cung cấp máu lên não bị cắt, một số vùng trong não bị ngưng trệ, trong khi đó các thông tin với các vùng khác cũng bị tổn thương. Kích thích điện thực tế không thể giúp cho tế bào thần kinh chết sống lại nhưng nó lại giúp tạo ra các kết nối thần kinh mới, đặc biệt là ở tiểu não, nơi kiểm soát các hoạt động tự nguyện. Với việc tạo ra các kết nối thần kinh mới đã giúp cho các bộ phận khỏe mạnh sau đó sẽ hoạt động tốt hơn, đền bù những gì đã mất và hạn chế những thiệt hại do đột quỵ gây ra. Đây là giải pháp tối ưu trong việc điều trị sau đột quỵ hiện nay, bởi theo Hiệp hội Đột quỵ Quốc gia Mỹ, mỗi năm tại quốc gia này có khoảng 800.000 người bị bị bệnh, 50% những người sống sót bị suy nhược trầm trọng.
5. Kích thích sự đồng cảm
Những gì làm thay đổi sự đồng cảm, cảm thông của con người là lĩnh vực mới mẻ, chứa đựng nhiều điều bí ẩn đến nay con người chưa hiểu hết. Để bắt tay nghiên cứu lĩnh vực này, nhóm chuyên gia ở Đại học Harvard và Đại học Vanderbilt Mỹ hiện đang thực hiện một nghiên cứu mang tính mạo hiểm, sử dụng kích thích não bộ để thay đổi sự thông cảm thầm kín của con người.
Trong nghiên cứu, có 66 người tình nguyện tham gia để bày tỏ quan điểm về việc làm của một người hư cấu có tên là John, liên quan đến hàng loạt tội phạm mà nhân vật này gây ra. Trước đó, một nửa được kích thích não bộ để phá vỡ hoạt động của vùng vỏ não trước trán, nơi đảm nhận vai trò quan trọng, không chỉ có tự kiểm soát tinh thần, mà còn giúp con người ra quyết định. Một số người khác lại mang các thiết bị kích thích não ở trên đầu nhưng không hoạt động. Các tình nguyện viên được yêu cầu ra các quyết định để phán xét John theo thang điểm từ 0 - 9. Kết quả, những người não bộ bị gián đoạn đã chọn hình phạt nặng nhất với thang độ 9 điểm.

Theo Smithsonianmag - 10/2015

Triệu chứng hàng đầu của sa sút trí tuệ

Sa sút trí tuệ có thể có nhiều triệu chứng nhưng đôi khi khó chẩn đoán. Dưới đây là những triệu chứng hàng đầu giúp chẩn đoán sa sút trí tuệ.
Rối loạn trí nhớ
Đây có lẽ là dấu hiệu được nghe nói đến nhiều nhất nhưng rắc rối nhất trong tất cả các triệu chứng của sa sút trí tuệ. Quan trọng là cần xem liệu rối loạn trí nhớ có ảnh hưởng tới khả năng thực hiện các nhiệm vụ hàng ngày không. Nếu có thì đó là dấu hiệu chắc chắn.
Gặp khó khăn trong giải quyết vấn đề và lập kế hoạch
Trong giai đoạn sớm của sa sút trí tuệ, người bệnh mất khả năng thực hiện nhiệm vụ có thể cần lập kế hoạch hoặc chỉ rõ những việc cần làm tiếp theo. Thí dụ, họ không thể có kỳ nghỉ hoặc chuyến đi như ý và trở nên lúng túng ở trạm bơm xăng.
Khó tìm từ diễn đạt
Điều này có thể xảy ra với bất cứ ai và bất cứ lúc nào. Bạn đang nói dở câu và không thể tìm được từ để diễn đạt hết câu. Nhưng ở giai đoạn đầu của sa sút trí tuệ, việc khó tìm từ ngày càng trở nên thường xuyên hơn và người bệnh thường xuyên quên tên ai đó hoặc đối tượng mà họ đang cố gắng mô tả.
Quên mọi thứ
Những người bị sa sút trí tuệ ngày càng hay quên nơi để đồ, từ chìa khóa xe tới chính chiếc xe và không thể nhớ lại họ đã để quên đồ như thế nào. Những quãng đường quen thuộc cũng trở nên phức tạp khiến họ bị lạc đường.
Thay đổi cảm xúc
Những thay đổi sớm khác xuất hiện trong tâm trạng, cảm xúc và tính cách của người bệnh. “Chuyện bé có thể xé ra to”, người bệnh trở nên thu mình hoặc dễ bị kích động hơn và mất hưng phấn tình dục cũng trở nên phổ biến hơn.

Thói quen nghe nhạc ảnh hưởng tới sức khỏe tâm thần, kiểm soát cảm xúc

Phản ứng thần kinh với các thể loại âm nhạc khác nhau ảnh hưởng tới sự điều tiết cảm xúc của một người. Các nhà trị liệu âm nhạc lâm sàng biết rằng thông qua âm nhạc họ có thể làm giảm các triệu chứng rối loạn tâm thần như trầm cảm. Tuy nhiên, một số người nghe nhạc vì những lý do cá nhân khác nhau và cũng chưa biết nhiều về tác dụng của âm nhạc.
Do đó, các nhà khoa học từ các viện nghiên cứu khác nhau đã tìm hiểu mối liên quan giữa sức khỏe tâm thần, thói quen nghe nhạc và phản ứng cảm xúc với âm nhạc bằng cách phân tích sự kết hợp của dữ liệu hình ảnh thần kinh và hành vi. Tác giả cho biết một số cách đối phó với những cảm xúc tiêu cực (như bi quan) có liên quan tới sức khỏe tâm thần kém. Họ đánh giá nhiều chỉ số thể hiện tình trạng sức khỏe tâm thần như lo âu, trầm cảm và loạn thần kinh. Những người tham gia cũng báo cáo cách họ nghe nhạc để kiểm soát cảm xúc.
Với dữ liệu thu thập được, họ thấy rằng lo âu và loạn thần kinh xuất hiện ở người nghe những loại nhạc buồn để thoát khỏi cảm xúc tiêu cực, đặc biệt ở đàn ông. Nghe loại nhạc này không đảm bảo cải thiện được tâm trạng tiêu cực và chỉ khiến nó bộc lộ ra ngoài. Phát hiện khác cũng chỉ ra rằng nam giới nghe nhạc với mục đích giải tỏa cảm xúc tiêu cực có ít hoạt động trong vỏ não trước trán, trong khi phụ nữ thể hiện nhiều hơn. Những kết quả này cho thấy thực sự có mối liên quan giữa thói quen nghe nhạc và chức năng tâm thần.
Nhóm tác giả hi vọng các nhà trị liệu âm nhạc nói chuyện với bệnh nhân về cách nghe nhạc và giúp họ đưa ra cách tốt nhất để cải thiện sức khỏe tâm thần.
BS Tuyết Mai

 
Design by Free WordPress Themes | Bloggerized by Lasantha - Premium Blogger Themes | Laundry Detergent Coupons